Welkom in de wereld van de Bijbel! Wij willen je graag stimuleren om te ontdekken wat de Bijbel voor jouw eigen leven kan betekenen. Daarom bieden we je in deze website allerlei achtergronden bij de Bijbel, leuke en leerzame links, seminars, bijbelstudies en artikelen aan. En vragen en feedback zijn altijd welkom!

Oriëntatie in de wereld van de Bijbel

De Bijbel is een fascinerend boek. Verhalen, brieven en gedichten, wetten en spreuken, liederen en visioenen uit lang vervlogen tijden. Maar met geweldige zeggingskracht. Brandende woorden van hoop, troost en confrontatie. Een bron van geestelijk leven en een van de belangrijkste bronnen van de Westerse cultuur - taal, literatuur, beeldende kunst, fundamentele normen en waarden.

Wie de Bijbel leest, stapt in een onbekende wereld. Meerdere werelden zelfs. Verschillend in tijd, plaats, taal en cultuur. Die werelden kleuren vorm en taal van de bijbelboeken. Hier vindt u een eerste inleiding in die wereld in kaarten, beelden en tijdlijnen.

Om bruggen te slaan tussen de werelden van toen en nu, tussen de werelden van geloof en ongeloof. Om antwoorden te geven en verwondering op te roepen.

 Wat is geografie?

 Wie zich even in de verschijnselen op de aardkorst verdiept, ziet dat ze een regelmaat vertonen. Nederlanders zijn gewend aan maartse buien en novemberstormen, maar niet aan aardbevingen, vulkaanuitbarstingen of cyclonen. Aardbevingen komen voor in gebieden waar aardschollen langs elkaar schuiven, of onder elkaar wegduiken. Gebieden zoals de strook van Noord Italië - Griekenland - Turkije - Iran - Afghanistan - China. Of de gordel rond de Stille Oceaan. Of de breukzone die van Noord naar Zuid door de Atlantische Oceaan heen loopt, om Zuid- en door Oost-Afrika heen, om tenslotte via de Rode Zee te eindigen in het dal van de Dode Zee en de Jordaan.

Het is niet toevallig dat die stroken samenvallen met de verspreiding van actieve vulkanen. Daar waar een schol  wegduikt onder een andere, smelt gesteente in de hitte van de aardmantel en verdampt water uit mariene sedimenten. Onder de hoge druk van deze gassen zoekt het gesmolten gesteente zich een uitweg via de zwakste plekken in de bovenliggende schol.

Aardbevingen, vulkanen, cyclonen, november-stormen en maartse buien vertonen dus een verklaarbare regelmaat in hun verspreiding over het aardoppervlak. In de geografie heet dat de natuurruimtelijke orde.

Ook menselijke verschijnselen vertonen  zo'n regelmaat. De grote bevolkingsconcentraties vinden we niet in de poolstreken, of in streken met een woestijnklimaat. De grote stedelijke en industriële concentraties vinden we gewoonlijk langs de kusten, met name bij grote waterwegen, of bij de vindplaatsen van delfstoffen. Uitzonderingen zijn vaak te verklaren uit politieke systemen die de natuur hun wil trachtten op te leggen. Deze regelmaat wordt aangeduid als de sociaalruimtelijke orde. Het is duidelijk dat er een samenhang bestaat tussen beide ordes.

 Geografische en historische context

Israël ligt op de brug tussen de continenten Azië, Afrika en Europa. 
Landverhuizers, legers en karavanen tussen deze drie moesten altijd door dit kleine land. Immers, ten Oosten daarvan lag de onbegaanbare Syrisch-Arabische woestijn.

Zelfs in vergelijking met Nederland is Israël klein. De afstand van de kust naar de Dode Zee komt overeen met die van Scheveningen naar de Grebbeberg. 
De afstand Kiryat Shmona - Eilat is ruim het dubbele van de afstand Groningen - Maastricht. Maar bijna tweederde van het land is woestijn (Negev).

Prachtige interactieve satelliet- en kaartbeelden, gekoppeld aan de bijbeltekst, vindt u hier.

Bekijk hier hoe de grote wereldrijken in het Nabije Oosten elkaar opvolgden.

 Vaststelling van de chronologie

• Assyrische eponiemenlijsten
  De jaren in de Assyrische tijdrekening droegen geen nummer (zoals bij ons: 2005 na Christus), maar een naam (zoals dat in diverse Aziatische culturen ook het geval is). De naamgever (limmu) voor een jaar was een hoogwaardigheidsbekleder of de koning zelf. Deze jaarboeken van het Assyrische rijk sommen de belangrijkste gebeurtenissen in het rijk op. Vaak zijn daar oorlogen en strafexpedities bij, maar soms ook de verschijning van een bijzondere planeet of een zonsverduistering. Astronomen kunnen uit de vaste banen van de hemellichamen terug rekenen in welk jaar van onze tijdrekening dat verschijnsel zich moet hebben voorgedaan. Zo kunnen we absolute dateringen hangen aan een reeks gebeurtenissen in Assur.
  Vervolgens moeten we die dateringen koppelen aan de Israëlitische chronologie. Tweemaal noemen de eponiemenlijsten een dateerbare gebeurtenis waarbij een Joodse koning betrokken is:
  

• De slag bij Karkar, 853 v Chr.
  Achab voert een leger van westelijke bondgenoten aan dat de Assyrische opmars tijdelijk tot staan brengt.
  

• De onderwerping van Jehu aan Shalmaneser III, 841 v Chr.
  
  Beide gebeurtenissen voltrekken zich binnen 13 jaar tijd. Volgens de bijbelse gegevens hebben Achab's twee zoons samen 12 jaar geregeerd voordat de laatste werd gedood door Jehu (volgens 1 Koningen 22:52 en 2 Koningen 3:1 lijkt het samen 14 jaar ; men telde echter ook de maanden van de troonsbestijging tot het eerste nieuwjaar als een volledig jaar) .
  Dan moet Achab in 853, niet lang na de slag bij Karkar, gesneuveld zijn in een ander gevecht tegen de Arameeërs. En de onderwerping van Jehu in 841 moet hebben plaats gevonden in zijn eerste regeringsjaar. Een logische stap voor een nieuwe koning in een onzekere positie tegenover de grootste dreiging van zijn tijd.
  
  Daarmee hebben we twee absolute dateringen in de chronologie van de Joodse koningen gevonden. Vandaar kunnen we verder rekenen m.b.v. de geslachtsregisters van Israël en Juda. Daaruit vinden we:
  

• De dood van Salomo en de scheuring van het koninkrijk, 931 v Chr
  Salomo heeft veertig jaar geregeerd, dus van 970-931 v Chr (inclusieve rekening)
  

• Volgens 1 Kon 6:1 begint Salomo de bouw van de tempel in zijn vierde jaar, dus in 966 v Chr. Er wordt bij vermeld, dat het 480 jaar na de uittocht is. Dat brengt ons op de conservatieve datering van de Exodus in 1446/5 v Chr.
  

• Ex 12:40 verbindt de uittocht met de datering van de aartsvaders. De leeftijd van de Jakob, Izaäk en Abraham bij de geboorte van hun zonen brengt ons uiteindelijk bij het geboortejaar van Abram rond 2166 v Chr.

Historische hoofdlijn

Wat is bijbelse geografie?

We kunnen niet alleen proberen hedendaagse verschijnselen te verklaren ("Waardoor is Europoort de grootste haven van Europa geworden?"), maar ook die uit het verleden ("Waarom is ooit Den Haag regeringszetel van Nederland geworden?"). Dat is het terrein van de historische geografie. Wanneer we dat proberen met bijbelse plaatsen en gebeurtenissen, spreken we van bijbelse geografie. "Waarom veroverde Jozua eerst het bergland? Waarom is een groot deel van de vruchtbare Saronvlakte tot in de dagen van David geen deel van het koninkrijk geweest? Waarom koos David Jebus/Jeruzalem als hoofdstad in plaats van Hebron?" Geloof in Gods leiding sluit niet uit dat op zulke vragen ook hele menselijke antwoorden te geven zijn.

Wat is de waarde van bijbelse geografie?

• Wie de geografische omstandigheden kent, kan beschrijvingen van gebeurtenissen in de bijbel beter begrijpen

• Wie de geografische omstandigheden kent, kan zich met alle zintuigen veel sterker inleven in beschrijvingen van gebeurtenissen in de bijbel

• De heilsgeschiedenis is nadrukkelijk verankerd in historische gebeurtenissen in concrete plaatsen