De tweede tempel

De Tweede Tempel heeft bestaan als middelpunt van de Joodse offerdienst van 516 vChr tot 70 AD. Hij verving de Eerste Tempel die in 586 vChr verwoest werd toen het Joodse volk in ballingschap ging naar Babylon.

Een jaar nadat Cyrus de Grote de stad Babel had ingenomen, gaf hij de weggevoerde volken toestemming om naar hun vaderland terug te keren en hun heiligdommen te herbouwen (538 vChr). Ruim 42.360 Joodse ballingen keerden terug onder leiding van de landvoogd Zerubbabel, een nakomeling van David, en de hogepriester Jozua. Zerubbabel nam vrijwel direct maatregelen om het verwoeste koninkrijk Juda te reorganiseren. De teruggekeerde ballingen waren na hun tocht van vier maanden vol godsdienstig vuur en maakten aanstalten om hun heiligdom te herbouwen en de offerrituelen (korbanot) te hervatten.

Herbouw van de Tempel

 Op uitnodiging van landvoogd Zerubbabel, die hen een opmerkelijk voorbeeld van vrijgevigheid gaf door naast andere giften 1000 goudstukken bij te dragen, stortten de mensen enthousiast hun giften in de heilige schatkist. Eerst richtten zij het brandofferaltaar op op de exacte plaats waar het vroeger gestaan had. Toen ruimden zij de verbrande puinhopen van het terrein van de oude tempel en legden in 535 vChr onder gejuich de fundamenten voor de Tweede Tempel op de plaats die bijna 50 jaar woest en verlaten had gelegen. Toch ontbraken gemengde gevoelens niet, omdat dit bouwwerk in het niet viel bij de glorie van Salomo´s Tempel. Al snel eisten de zorg om onderdak en voedselproductie alle aandacht op en raakte de herbouw van de Tempel op de achtergrond. De Samaritanen stelden voor om mee te werken. Zerubbabel en de oudsten wezen dat echter af. Vanaf dat moment begonnen de Samaritanen hen tegen te werken en stuurden zelfs boodschappers naar de koningssteden Ecabatana en Susa, zodat het werk werd stilgelegd.

Zeven jaar later stierf Cyrus de Grote en werd opgevolgd door zijn zoon Cambyses. Na diens dood maakte Smerdis zich voor korte tijd van de troon meester; toen werd Darius I van Perzië koning (522 vChr). In diens tweede jaar (521) werd de herbouw van de Tempel na een hiaat van ruim 15 jaar hervat onder aansporing van de profeten Haggai en Zacharia. omstreeks 521. In de lente van het jaar 516 was het klaar om ingewijd te worden, meer dan twintig jaar na de eerste terugkeer. De Tempel werd voltooid op de derde dag van maand Adar, in het zesde regeringsjaar van koning Darius. Het was een feestelijk gebeuren, ook al was het duidelijk dat de Joden niet langer een onafhankelijke natie waren, maar onderworpen aan een vreemde macht. Het boek Haggaï bevat de voorspelling dat de heerlijkheid van de Tweede Tempel groter zou zijn dan die van de eerste.

Reconstructie onder Herodes

Omstreeks 19 vChr begon Herodes de Grote met de renovatie en uitbreiding van de Tempel, in een streven zich te manifesteren als de ware koning van de Joden en hun loyaliteit te winnen. Omstreeks 19 vChr begon Herodes de Grote een enorme renovatie en uitbreiding van het Tweede Tempelcomplex. De Tempel zelf werd in delen neergehaald en een nieuwe Tempel in zijn plaats gebouwd. Het eindresultaat wordt soms ´Tempel van Herodes´ genoemd, maar is nog steeds de Tweede Tempel omdat de offerdienst ononderbroken doorging tijdens de bouw.

Deze prachtige Tempel, nog maar enkele jaren daarvoor voltooid, werd samen met de stad verwoest in het jaar 70, toen de omeinen Jeruzalem innamen en een eind maakten aan de Joodse Opstand die vier jaar eerder begonnen was. Zoals Jezus eerder had gewaarschuwd, bleef geen steen ervan op de andere. Alleen de onderste lagen van de westelijke steunmuur van het platform dat Herodes had laten construeren, bleven bewaard. Door de eeuwen heen hebben Joden bij deze Klaagmuur (kotel) gerouwd om de ramzalige verwoesting.

Model van Herodes' Tempel

Verwoesting

In 66 AD kwamen de Joden in opstand tegen het Romeinse Imperium. Vier jaar later namen de Romeinse legioenen onder Titus of Jeruzalem en de Tempel in en verwoestten die. Titus´ triomfboog op het Forum Romanum, gebouwd om zijn overwinning in Judea te vieren, toont Romeinse soldaten die de menora wegdragen uit de Tempel. Jeruzalem werd door keizer Hadrianus met de grond gelijk gemaakt aan het eind van de Bar Kochba opstand in 135 vChr. Er moest een heidense stad, Aelia Capitolina, voor in de plaats komen. Volgens de Hebreeuwse kalender vond de verwoesting van de Tempel plaats op Tisha B´Av, de 9^e Av (29 of 30 juli 70). Nog steeds is dat de droevigste dag van het Joodse jaar.

Deze steen (2.43x1 m) met de Hebreeuwse inscriptie "naar de plaats van de trompetters",  opgegraven door Benjamin Mazar aan de voet van de Zuidwestelijke hoek van de Tempelberg was hoogstwaarschijnlijk onderdeel van de Tweede Tempel. Op die hoek van het tempeldak (op de afbeelding hierboven goed te zien) werd de trompet gestoken om het begin en eind van de sabbat aan te geven. Bij de verwoesting van de Tempel werden de grote steenblokken losgewrikt en stortten dwars door het wegdek van de eronder liggende straat. Daar hebben ze meer dan 1900 jaar gelegen. Pas sinds enkele jaren is dit deel van de muur (in het verlengde van de Klaagmuur) vrijgemaakt.

Rondom dit deel van de Westmuur (in het verlengde van de Klaagmuur, achter de scheiding op de achtergrond van de foto) wordt nog volop gegraven.

Aan weerszijden van deze straat stonden tot aan 70 AD winkeltjes. Over de straat heen welfde het viaduct naar de toegang van de Tempel, waarvan nu alleen nog Robinson's Boog (de aanhechting in de tempelmuur) over is.

Net om de hoek, in de Zuidmuur, waren diverse dubbele toegangpoorten die via ondergrondse doorgangen toegang boden tot het grote tempelplein. De trappen daar naartoe zijn inmiddels deels gereconstrueerd. Onderaan de trappen waren de mikvot (rituele baden) waar de pelrgims zich konden reinigen voordat ze de Tempel betraden.

Zuidelijke Tempelmuur onder de Al Aqsa moskee	Huldapoort in de Zuidelijke muur - die naam kan zoiets betekenen als 'muizengaatje' vanwege de tunnels erachter.	Detail van de Huldapoort